کد مطلب:278597 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:144

گفتار ما
اولا: اگرچه - به علت اینكه ما از حقایق امور بی اطلاعیم - تصور بیاناتی كه به معصومین نسبت داده شده برای ما مشكل است، اما قبول اینكه خداوند مقدر كرده باشد كه روزی این حوادث، اتفاق بیفتد هیچ اشكالی ندارد، كما اینكه در گذشته، امور خارق العاده ای در جهان اتفاق افتاده كه اگر به گفتار كسانی كه آنها را مشاهده كرده اند یا اخبارش را نقل كرده اند اعتقاد نداشتیم، یا آثار باقیمانده از آن را نمی دیدیم، ممكن نبود آن را باور كنیم، نسبت به مسائلی كه در آینده ممكن است اتفاق بیفتد عینا همین وضع وجود دارد- و بعید بودن و غیر ممكن به نظر رسیدن چیزی، نباید ما را یكسره به وادی انكار بكشاند- به خصوص آنكه كسی كه از این



[ صفحه 144]



امور خبر داده است به حقایق عالم و آنچه بوده و هست و خواهد بود آگاه است.

ثانیا: ممكن است مقصود از نشانه هایی كه برای دجال ذكر شده است كنایه از وسایل و ابزار پیشرفته امروزی مثل هواپیماها، موشكها، قمر مصنوعی، رادیو، تلویزیون و یا دست ساخته های دیگر انسان كه هنوز به میدان اختراع پانگذاشته یا حتی مخترعش متولد نشده است باشد، و بنا بر احتمال، امام علیه السلام با چشم حقیقت بین خویش، آنچه را در دوره ی نزدیك به ظهور واقع می شود مشاهده فرموده است، اما چون آن دوره فهم و درك این پیشرفتها را نداشته اند و تصور آن برایشان میسر نبوده است امام علیه السلام با این تعبیرات به آنها اشاره فرموده است، و هر چند بعضی از جملات حدیث، با این بیان سازگاری ندارد اما در هر حال چنین احتمالی مردود نیست.

در هر حال صرفا به خاطر عجیب و غریب بودن این مسائل و امكان بحث و مناقشه و خدشه وارد كردن در سند احادیث، نمی توان مضامین این گونه روایات را انكار كرد، زیرا در روایاتی كه از پیامبر و اهل بیت علیهم السلام نقل شده است نظیر این مطالب، بسیار زیاد است.



[ صفحه 145]